Zamek w Brzegu lub, jak niektórzy o nim piszą, „Śląski Wawel” jest niezwykłym miejscem, które nie tylko może pochwalić się doskonałym stanem obiektu ale i przepięknym dziedzińcem oraz stałymi ekspozycjami na zamkowych salach. Zanim opiszę to, co warto zobaczyć i co tam na Was czeka, to w skrócie opowiem historię zamku i napiszę dlaczego jest tak ważnym punktem na mapie Opolszczyzny.
Historia Zamku
Historia tego miejsca sięga XIII wieku, zamek prawdopodobnie powstał na miejscu siedziby namiestników książąt wrocławskich. W kolejnych latach zamek i okoliczne ziemie przejęła linia piastów legnicko – brzeskich zapoczątkowana przez Bolesława Rogatkę. Piastowie zostawili w Brzegu trwałe ślady swojego panowania. Zresztą zbudowana integralnie z zamkiem kaplica św. Jadwigi, od XVI wieku pełni funkcję największej nekropolii Piastów.
Obecnie w jej wnętrzu spoczywa 43 przedstawicieli linii Piastów. Pierwszej rozbudowy zamek doczekał się za czasów panowania Ludwika I w XIV wieku, lecz nie były to aż tak znaczące przekształcenia budowli. Prawdziwe zmiany zaczęły się w połowie XVI wieku, za czasu panowania Fryderyka II, który zmarł w 1547 roku, a schedę po nim przejął jego syn Jerzy II Brzeski i jego żona Barbara Hohenzollern. Dopiero wtedy zamek w Brzegu przybrał swój renesansowy kształt. Do Brzegu zostali ściągnięci wybitni włoscy architekci – Jakub i Franciszek Parrowie, którzy są autorami portalu bramy wjazdowej. Z kamiennej fasady spoglądają popiersia polskich władców i książąt Śląskich.
Dwa najbardziej okazałe posągi to nikt inny jak fundatorzy czyli Jerzy II i jego żona Barbara Hohenzollern. Warto też wspomnieć, że miasto Brzeg, za panowania Jerzego II dorobiło się również ratusza, który stoi po dzień dzisiejszy.
Zamek zyskał swój trójskrzydłowy gmach, wraz z pięknym wewnętrznym dziedzińcem, ozdobiony przepięknymi krużgankami, drzwiami i oknami na wzór królewskiego zamku na Wawelu. I dlatego zamek w Brzegu nazywany jest „Śląskim Wawelem”. Jerzy II zmarł w 1586 roku, był wybitnym mecenasem sztuki i architektury, doprowadził zamek na szczyt swojej świetności lecz niestety przez 25 letnie inwestycje w rozbudowę pozostawił też po sobie długi.
Ostatnim księciem Piastowskim był Jerzy IV Wilhelm, który w wieku 15 lat odziedziczył księstwo legnickie, brzeskie oraz wołoskie. Niestety książę w tym samym roku zmarł na covid-19 (nie no żart) Zmarł ponieważ nie doleczył się z ospy i pojechał na polowanie. Tam się przeziębił i w końcu zmarł. Ponieważ nie było już Piastów z męskiego rodu, księstwa przeszły pod panowanie habsburskie, a zamek stał się miejscem administracyjnym, dla cesarskich urzędników.
Zamku w Brzegu niestety nie czekała świetlana przyszłość. Wszystko przez wojnę austriacko – pruską i ciągłe bombardowanie zamku, które kompletnie go zniszczyło. Ocalały tylko sale na dolnych kondygnacjach oraz główna brama. Wojna zakończyła się w 1742 roku, zamek został rozszabrowany, a wszelkie dobra zostały wywiezione do Berlina. Przez kolejne 200 lat zamek nie odzyskał swojej dawnej chwały służył jako magazyn żywności, a nawet otworzono w nim karczmę. W trakcie II Wojny Światowej, budowla za bardzo nie ucierpiała, a jej odbudowa zaczęła się dopiero w 1966 roku, kiedy ziemie brzeskie wróciły do granic Polski. Remont zamku trwał prawie kolejne 30 lat i mogę spokojnie napisać, że z powrotem wrócił do swoich złotych czasów.
Zamek w Brzegu – Zwiedzanie i Ceny
Zamek Otwarty jest od wtorku do niedzieli w godzinach 10.00 – 16.00
Ceny biletów
– Normalny 18 zł
– Ulgowy 12 zł
Zwiedzanie z przewodnikiem 80 zł
Oprowadzanie częściowe z przewodnikiem 40 zł
Przed zamkiem jest dość spory parking gdzie można zaparkować samochód.
Wejście na dziedziniec zamku jest bezpłatne. Ja byłem jesienią, gdzie fasadę pałacu przepięknie ozdabia bluszcz. Dziedziniec zresztą jest miejscem, gdzie spędziłem najwięcej czasu szukając symetrii, do zdjęcia arkadowych kurżganków. Wejście jest w bramie po lewej stronie i tam możecie kupić bilety, na zwiedzanie całego zamku lub jego części.
Stałe Ekspozycje
Jak przystało na „Śląski Wawel” mamy sporo stałych ekspozycji do zwiedzenia. Przedstawię Wam moim zdaniem najciekawsze z nich
„Memoriae Piastorum Principum Silesiae”
To nic innego jak sarkofagi brzeskich Piastów, które znajdują się w podziemiach zamku. Na samym wejściu do podziemi witają Was kopie rzeźb pary książęcej z 1722 roku. Oczywiście te są odrobinę młodsze bo zostały stworzone w 1941 roku. W podziemiach brzeskiego zamku można jeszcze zobaczyć drzewo genealogiczne oraz pochówki Piastów.
„Paradne zbroje i ubiory Piastów z VIII – XVIII”
Tutaj możecie zobaczyć jak wyglądały stylówki noszone w dawnych czasach. Z tej sali najbardziej chyba zaciekawiła mnie makieta dawnego Brzegu.
„Malowane Dzieje Polski”
Wystawa, na której zatrzymałem się najdłużej w trakcie zwiedzania. Jest to wystawa ze zbiorów prywatnych i Muzeum Narodowego we Wrocławiu dzieł Jana Styki oraz Wojciecha Kossaka.
Olbrzymie płótna robią naprawdę robotę i można podziwiać wspaniały kunszt malarski dawnych artystów.
„Z przeszłości i tradycji Piastów Śląskich”
W tej sali zobaczymy namalowane wizerunki dawnych władców. Można przyglądnąć się bliżej drzewu genealogicznemu, starym dokumentom czy pieczęciom.
„Sztuka Śląska XV – XVIII wieku
To ostatnia sala, zawiera sporo obrazów religijnych. Można tutaj zapoznać się ze sztuką gotycką, renesansową i barokową, które tutaj powstawały i wraz z wiekami mijały. Najstarszą kolekcją jest „grupa ukrzyżowania” z pochodząca z XV wieku. W zamku znajduje się jeszcze jedna wystawa ale trzeba już wyjść na dziedziniec i zejść po schodach na sam dół.
„Kresy, Ocalone Wspomnienia”
Ostatnia stała wystawa jaką można zobaczyć w zamku jest poświęcona mieszkańcom kresów, którzy po zakończeniu wojny przybyli na Śląsk i się na nim osiedlili.
Zamek w Brzegu podsumowanie.
Zamek w Brzegu, ze względu na swój historyczny charakter warto odwiedzić i zapoznać się z jego historią, którą w sumie mniej więcej opisałem tutaj. Prócz stałych ekspozycji naprawdę warto zobaczyć dziedziniec oraz bramę wejściową do zamku. Prócz samego muzeum warto się udać do sąsiadującego kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego, który należy do „Szlaku Polichromii”.
Niedaleko znajduje się również Rynek z przepięknym Ratuszem, przy którym pracował jeden z braci Parrów, architektów sławnej bramy do zamku w Brzegu. Jak szukacie więcej zamkowych inspiracji to zapraszam również do Zamku w Niemodlinie, Zamku w Dąbrowie oraz Zamku Bożejów.
